I. THẾ NÀO LÀ TỪ ĐỒNG NGHĨA?

1.

- Từ đồng nghĩa với rọi: soi, tỏa, chiếu, …

- Từ đồng nghĩa với trông: nhìn, ngó, dòm, liếc, …

2. Các nhóm từ đồng nghĩa:

a) Coi sóc, giữ gìn cho yên ổn: trông coi, chăm sóc, …

b) Mong: trông mong, mong đợi, hi vọng, …

II. CÁC LOẠI TỪ ĐỒNG NGHĨA

1. Nghĩa của từ “quả” và “trái” giống nhau hoàn toàn.

2. Nghĩa của hai từ “bỏ mạng” và “hi sinh”:

- Giống: đều chỉ cái chết.

- Khác:

+ Bỏ mạng: chết vô ích mang sắc thái khinh bỉ coi thường.

+ Hi sinh: chết vì nghĩa vụ, lí tưởng cao cả mang sắc thái kính trọng.

III. SỬ DỤNG TỪ ĐỒNG NGHĨA

1.

- Thay thế được “quả” với “trái” cho nhau vì nghĩa của chúng không thay đổi.

- Từ “bỏ mạng” và “hi sinh” không thay thế được cho nhau vì sắc thái ý nghĩa của bỏ mạng là giễu cợt, còn của hi sinh là kính trọng.

2. Chia li là chỉ chia tay lâu dài, thậm chí là không gặp lại, vĩnh biệt vì kẻ đi là người ra trận; chia tay chỉ có tính chất tạm thời, thường là sẽ gặp lại.

IV. LUYỆN TẬP

Trả lời câu 1 (trang 115, SGK Ngữ văn 7, tập 1):

    Các từ đồng nghĩa đó là:

Trả lời câu 2 (trang 115, SGK Ngữ văn 7, tập 1):

Các từ gốc Ấn –Âu tương ứng là:

- máy thu thanh:   ra-đi-ô

- xe hơi:   ô tô

- sinh tố:   vi-ta-min

- dương cầm:   pi-a- nô

Trả lời câu 3 (trang 115, SGK Ngữ văn 7, tập 1):

   Một số từ địa phương đồng nghĩa với từ toàn dân:

Trả lời câu 4 (trang 115, SGK Ngữ văn 7, tập 1):

- đưa ⟹ trao

- đưa ⟹ tiễn

- kêu ⟹ phàn nàn

- nói ⟹ mắng, cười

- đi ⟹ mất, từ trần.

Trả lời câu 5 (trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 1):

Trả lời câu 6 (trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 1):

Các từ thích hợp là:

a)

- … thành quả …

- … thành tích ...

b)

- … ngoan cố …

- … ngoan cường …

c)

- … nghĩa vụ …

- … nhiệm vụ …

d)

- … giữ gìn …

- … bảo vệ …

Trả lời câu 7 (trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 1):

a)

- đối xử / đối đãi

- đối xử

b)

- trọng đại / to lớn

- to lớn

Trả lời câu 8 (trang 117, SGK Ngữ văn 7, tập 1):

    Đặt câu:

- Bác Hồ là một con người bình thường nhưng vĩ đại.

- Tớ không nghĩ cậu lại làm cái việc tầm thường ấy.

- Kết quả học tập tốt là phần thưởng dành cho những bạn chăm chỉ.

- Hậu quả của việc nói dối là không ai tin mình nữa.

Trả lời câu 9 (trang 117, SGK Ngữ văn 7, tập 1):

     Chữa các từ dùng sai:

- hưởng lạc => hưởng thụ

- bao che => che chở

- giảng dạy => nhắc nhở

- trình bày => trưng bày