Phương pháp giải bài tập thủy phân este đơn giản

1. Lý thuyết cần nhớ

a. Thủy phân trong môi trường axit (H+)

RCOOR’ + H–OH $\overset {{H^+}} \leftrightarrows $  RCOOH + R’OH

Nhận xét: Phản ứng là phản ứng thuận nghịch (2 chiều) và không hoàn toàn (H< 100%)

b. Thủy phân trong môi trường kiềm (OH-) – còn gọi là phản ứng xà phòng hóa

RCOOR’ + NaOH $\xrightarrow{{{t^o}}}$ RCOONa + R’OH

Nhận xét: Phản ứng là phản ứng 1 chiều

2. Phương pháp giải bài tập

RCOOR’ + NaOH $\xrightarrow{{{t^o}}}$  RCOONa + R’OH

- Thủy phân este đơn chức (trừ este của phenol): n este = n kiềm = n muối = n ancol

- Khi cô cạn dung dịch:

            + Phần hơi: R’OH và H2O

            + Phần chất rắn khan: Muối và NaOH dư

- Một số phương pháp thường sử dụng giải bài tập:

+ Bảo toàn nguyên tố:

            nOH(NaOH) = nOH(R’OH); nNa(NaOH) = nNa( RCOONa);...

+ Bảo toàn khối lượng:

meste + mddkiềm = mdd sau pư

meste + mkiềm = mchất rắn  + mancol

meste + mNaOH pư = mchất rắn + mancol (mchất rắn = mMuối  hoặc  mchất rắn = mMuối + mkiềm dư (nếu có))

+ Tăng giảm khối lượng:

$\left\{ \begin{gathered}\Delta m = {m_{Na}}\,\, - {m_{R'}} \hfill \\{n_{RCOOR'}} = {n_{RCOONa}} = \dfrac{{\Delta m}}{{{M_{Na}} - {M_{R'}}}} \hfill \\\end{gathered}  \right.$

+ Phương pháp trung bình thường được dùng cho bài toán hỗn hợp este

- Khi thủy phân bằng NaOH: m muối> meste => MR’ < MNa => Este có dạng RCOOCH3

Khi thủy phân bằng KOH: m muối> meste => MR’ < MK => Este có dạng RCOOCH3 hoặc RCOOC2H5

- Khi thủy phân este thu được sản phẩm X và Y ; từ X có thể điều chế trực tiếp ra Y

=> Số C trong X = Số C trong Y trừ trường hợp đặc biệt

$\begin{gathered}C{H_3}COOC{H_3} \to {\text{ }}C{H_3}COOH{\text{ }} + {\text{ }}C{H_3}OH \hfill \\C{H_3}OH + CO\xrightarrow{{Xt,{t^o}}}C{H_3}COOH \hfill \\\end{gathered} $